Kennismaking met de Female ward en Lake Malawi

Een maand ben ik nu in Malawi. Dit voelt niet zo. De dagen zijn hier kort en vliegen voorbij. Het wordt om half 6 stipt donker. En meestal ga ik vroeg naar bed, omdat de werkdag ook weer vroeg om half 8 begint.

Dit weekend heb ik mijn eerste duik in Lake Malawi genomen. Heerlijk! Zwemmen in fris, helderblauw water omringd door kleurige vissen. Geheel verantwoord op een eco-camping, Mufasa's Lodge, waar ze geen elektriciteit hebben maar wel een privestrandje.

Beetje kanoën en siësta als tijdverdrijf. 's Avonds een kampvuur maken en vis op de braai. Monkey Bay is zo gek nog niet. En dan schijnt Cape Mc Clear, ook aan Lake Malawi, nog mooier te zijn. Hopelijk gaan we daar volgend weekend een kijkje nemen met ons groepje coassistenten.

Afgelopen week was mijn eerste week op de 'Female ward'. Dit is wel even wat anders dan de Paeds. Echte grote mensen die vooral erg ziek zijn en veel ziektes tegelijk hebben, HIV, Tuberculose, Malaria etc. Je weet niet precies wat je aan het behandelen bent. Je werkt vaak met een waarschijnlijksheidsdiagnose die je niet kan bevestigen met laboratoriumwaarden of scans. Je tast in het duister waarom ze soms dood gaan of ineens opknappen. Het hiermee weinig grip hebben op de zaken maakt dat ik het een lastige week vond.

Maandag 25 juni

In het weekend is een vrouw van 42 jaar opgenomen met pijn in de rechterflank. Onder de diagnose nierbekkenonsteking heeft ze antibiotica over het infuus gekregen. Een typisch symptoom bij een nierbekkenontsteking is pijn in je zij/ flanken. Dus het klinkt als een plausibel verhaal als de verpleegkundige het opdreunt bij het ochtenrapport. Als ik haar even later tijdens de zaalvisite onderzoek, blijkt ze zeer pijnlijke blaasjes in het verloop van een zenuwbaan op haar rug en in haar zij te hebben. Dit is een overduidelijke gordelroos en geen nierbekkenontsteking. Interessant, het lichamelijk onderzoek is in de dienst blijkbaar door de kleren heen gegaan. Ik vraag ook een HIV-test aan, want gordelroos zie je vaker bij HIV positieve patienten. Helaas de HIV-testen zijn 'out of stock', net als vorige week overigens.

Dinsdag 26 juni

Als ik vanuit de zaal even naar de balie loop voor een nieuw decursusvel, hoor ik op een zijzaal een patiënte kreunen. Dit klinkt niet goed. Ik vraag de verpleegkundige Godfry om bij deze patiënte 'vitals' (bloeddruk, pols etc) op te nemen. Ik ga snel verder met de zaalvisite. Anderhalf uur later kom ik bij de kreunende patiënte. Het is een 29 jarig meisje met hersenvliesontsteking. Ze heeft een verminderd bewustzijn en steunende, snelle ademhaling. Haar ogen puilen uit de kassen. Mogelijk is er verhoogde druk in het hoofd. Haar pols voel ik nog maar heel zwak. Ze kreunt onverstaanbare dingen. Ik denk dat ze pijn heeft en stervende is. Ik zie geen pijnstilling op het medicatievel. Ik roep Godfry hoe het zit met haar bloeddruk en pols. Hij zegt zonder blikken of blozen dat hij geen bloeddruk meer kon meten. Op de vraag waarom hij dit niet aan me heeft teruggerapporteerd glimlacht hij beleefd. Geen idee. Het meisje sterft omringd door haar familie, terwijl ik haar pijnstilling voorschrijf.

Ik kruip die avond vroeg in bed en val meteen in slaap onder mijn klamboe. Om 5uur 's ochtends word ik wakker. De muur schudt voor mijn ogen en de grond trilt. Ik wrijf mijn ogen nog eens extra uit en denk dat ik niet helemaal wakker ben. Het schilderij aan de muur valt op de grond. Ik moet nog een minuut nadenken voor ik besef dat dit een aardbeving is. Mijn allereerste aardbeving. Ik vind het niet leuk en twijfel of ik nu uit huis moet rennen. Ik klop bij mijn medeco Niels aan, maar die heeft niks gemerkt van de aardbeving. Hij is er gewoon doorheen geslapen. Ik slaap niet meer tot de wekker gaat.

Woensdag 27 juni

Een uitgemergeld meisje op bed 22 hapt naar adem. Ze is al een tijd bekend met Aids en Tuberculose waarvoor ze uitgebreid behandeld wordt. Ze ligt al een paar dagen doodziek op zaal. Ik controleer of haar infuus loopt en of ze zuurstof over de neusbril krijgt. Meer kan ik niet doen. Ik ga verder met mijn visite en zie uit mijn ooghoek dat ze haar laatste adem uitblaast. Ik stel de dood vast en ga door met de visite. Ze wordt 21 jaar.

Er zijn ook succesverhalen. Een 'agogo' (grootmoeder) van 71 jaar met een longontsteking tref ik rillend, hoestend en hijgend in bed. Over haar longen hoor ik overal gekraak. Haar status vermeldt dat ze acht kinderen heeft waarvan er zeven zijn overleden. Haar man is vorig jaar gestorven. Ze krijgt orale antibiotica en ik switch meteen naar intraveneus omdat ik haar erg ziek vind. Na twee dagen intraveneuze antibiotica zit ze op een ochtend rechtop in bed haar 'nsima' (maispap) te eten en groet me vrolijk. Op mijn vraag hoe het gaat in Chichewa barst ze in lachen uit; “dat zie je toch onnozele, witte dokter, ik ben beter, ik wil naar huis. Er is genoeg te doen thuis!”.

In mijn dienst om 8 uur 's avonds neem ik een 24 jarige moeder op met een borstontsteking en hoge koorts. Haar rechterborst is rood gezwollen, warm en zeer pijnlijk. Ik mag er nauwelijks aankomen. Ze heeft al 3 dagen geen borstvoeding meer kunnen geven aan haar baby. Ik ben blij met dit 'hapklare' probleem wat ik ook goed uit Nederland ken en schrijf intraveneuze antibiotica voor en pijnstilling. Morgen kijken of er pus uit de borst te draineren valt.

Daarna word ik op de Paeds ontboden. Een goed gevoede baby schijnt koorts te hebben, diarree en te braken. Ik vind de baby helemaal niet ziek. Hij heeft geen koorts. De verpleegkundige heeft het infuus al geprikt en maakt de antimalaria middelen klaar. Ik sluit me aan bij haar beleid en schrijf de medicijnen voor.

Wat ik hier zeker al heb geleerd, is dat het leven een stuk makkelijk is als je meegaat met de stroom in plaats van allerlei dingen anders te willen doen. En ook 'pangono pangono' (langzaam langzaam in het chichewa) blijft dagelijks gelden voor mij. Ik ben hier nu een maand en heb nog geen enkele Malawiaan zien rennen of überhaupt opgewonden of gespannen gezien. Het lijkt alsof men geen haast kent hier. In het administratiegebouw van het ziekenhuis hangt de volgende spreuk; “God is not in a hurry, only Satan is”

Weekend

Onze collega coassistenten uit Thyolo komen op bezoek! Voor dit speciale bezoek moet iets bijzonders op tafel komen. We kopen twee kippen die we 's middags in onze tuin laten rondscharrelen. In de namiddag na een lange werkdag slijpen we de messen. De man van Eva heeft een slijpmachine en lasmateriaal en klust een spit voor boven de barbecue in elkaar. Voor mij tijd om voor de eerste keer een kip te slachten. Gewapend tegen het bloed in mijn OK-pakje vind ik het toch een beetje eng.

Niels fixeert de kip met vleugels en kop voor mij. We horen 'knak'. De kippenvleugel al gesneuveld. Ik slacht de kip op de hallal-manier, want dat is wel zo makkelijk. Terwijl ik roep 'ik wil dit niet', snijd ik het beest de hals door. Het duurt inderdaad even voordat de kip stopt met stuiptrekken. Daarna stoppen we hem in heet water en plukken we samen de veren eraf. Op het bijzettafeltje wordt de kip ontdaan van de organen. Eva en haar man slachten de andere kip met een Samoerai zwaard. Ook een mooie manier. Ik vul uiteindelijk beide kippen met knoflook, kruiden en olie. Tijd om aan het spit te gaan! Na een uurtje handmatig draaien zijn de kippetjes bruin krokant. Nog nooit smaakte een kip zo lekker.

Zaterdag wordt een luie dag. De barbecue kooltjes zijn nog warm om koffie op te zetten en eitjes op te bakken. Dat komt goed uit, want er is weer eens geen elektriciteit. Na het ontbijt rijden we met Eva en Jeroen gezamenlijk naar Zomba en bewonderen hun huis. Ze wonen op een 'estate' en hebben een prachtig uitzicht over Zomba.

De bedoeling is dat we dit weekend met de coassistenten in een blokhut boven op het Zomba plateau overnachten. We willen ons met een taxi boven op de berg laten brengen, maar deze auto haalt het met zijn twee versnellingen tot net voorbij halverwege. We moeten naar boven lopen met al onze zware boodschappen, pindakaas, flessen water, gin en Sobo (de plaatselijke limo). De blokhut en vooral de sterrenhemel 's avonds is wel erg de moeite waard. Zondag maken we een lange wandeling over het Zomba plateau met fantastische uitzichten. We zijn vergezeld door een Malawiaanse gids die die hele wandeling niks zegt tot hij aan het einde van de tocht vraagt waar zijn fooi blijft.

Ik ben heel erg blij, want boven op de berg langs de kant van de weg worden verse aardbeien en frambozen verkocht. Qua fruit leef ik al een maand op bananen, dus dit is een welkome afwisseling. Met frisse tegenzin gaan Niels en ik terug naar Malosa. Het ziekenhuisleven roept weer!